Νότα Κυμοθόη "Μενέλαος Λουντέμης"

Νότα Κυμοθόη "Μενέλαος Λουντέμης"

(14 Ιανουαρίου 1912 - 22 Ιανουαρίου 1977)

Ο σπουδαίος Έλληνας Λογοτέχνης με καταγωγή από τη Μικρά Ασία, που με συντρόφεψε η γραφή του στα εφηβικά μου χρόνια. Ένας σπουδαίος του λόγου, του οποίου η γραφή πρωτοεμφανίστηκε στη δημοσιότητα από τα 15 του χρόνια! Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτριος Βαλασιάδης αλλά εμφανίστηκε στα γράμματα με το ονοματεπώνυμο Μενέλαος Λουντέμης. Πολυγραφότατος και βραβευμένος, αλλά και μεταφρασμένος σε πολλές γλώσσες έγινε το έργο του γνωστό από τους αμέτρητους αναγνώστες του παγκόσμια!

Ἐρωτικὸ κάλεσμα

Ἔλα κοντά μου, δὲν εἶμαι ἡ φωτιά.
Τὶς φωτιὲς τὶς σβήνουν τὰ ποτάμια.
Τὶς πνίγουν οἱ νεροποντές.
Τὶς κυνηγοῦν οἱ βοριάδες.
Δὲν εἶμαι, δὲν εἶμαι ἡ φωτιά.

Ἔλα κοντά μου δὲν εἶμαι ἄνεμος.
Τοὺς ἄνεμους τοὺς κόβουν τὰ βουνά.
Τοὺς βουβαίνουν τὰ λιοπύρια.
Τοὺς σαρώνουν οἱ κατακλυσμοί.
Δὲν εἶμαι, δὲν εἶμαι ὁ ἄνεμος.

Ἐγὼ δὲν εἶμαι παρὰ ἕνας στρατολάτης
ἕνας ἀποσταμένος περπατητὴς
ποὺ ἀκούμπησε στὴ ρίζα μιᾶς ἐλιᾶς
ν᾿ ἀκούσει τὸ τραγούδι τῶν γρύλων.
Κι ἂν θέλεις, ἔλα νὰ τ᾿ ἀκούσουμε μαζί.

 

Νότα Κυμοθόη "ΤΟ ΓΛΥΠΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ"

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 1 χρόνο πριν, 18 Νοεμβρίου 2021 · Κοινοποιήθηκε Δημόσια στο fb Kymothoe Nota "ΤΟ ΓΛΥΠΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ": Σε αυτήν την ανάρτησή μου, χθες, με ερωτά ο... σε σχόλιό του, "τι είναι αυτή η φωτό με τα λουλούδια", όπως γράφει. Μάλλον ουδέποτε έχει πάει στο Πολυτεχνείο, ν΄ αφήσει έστω 1 γαρύφαλλο για τους νεκρούς που πάτησε το τάνκ στις 17 Νοέμβρη 1973 και δεν γνωρίζει. Γιατί αν από σεβασμό για τους νεκρούς και για ευγνωμοσύνη στους μαθητές και φοιτητές που ξεσηκώθηκαν κι επαναστάτησαν ενάντια στη Χούντα που ταλαιπώρησε τη χώρα μας, είχε περάσει έξω από το Πολυτεχνείο, θα γνώριζε, τι είναι αυτό το κεφάλι με τα λουλούδια στη φωτογραφία... Επειδή ίσως κι άλλοι, ίσως ν΄ αναρωτιούνται, διαβάστε λοιπόν τι αφορά. Είναι ένα σπουδαίο Γλυπτό του Έλληνα Γλύπτη Μέμου Μακρή, το οποίο μου αρέσει πολύ για πάρα πολλούς λόγους. Ο Μέμος Μακρής γεννήθηκε το 1913 και είναι ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες Γλύπτες. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, με Δασκάλους τους Μιχάλη Τόμπρο, Επαμ. Θωμόπουλο και Κ. Δημητριάδη. Ήταν ενεργός Πολιτισμικά στην δεκαετία του '30 και αντιστασιακός στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Μετά την γερμανική απελευθέρωση συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι. Απελάθηκε όμως από τη Γαλλία το 1950 για τις αριστερές πολιτικές του πεποιθήσεις και βρήκε πολιτικό άσυλο στην Ουγγαρία. Εκεί έζησε πολλά χρόνια και δραστηριοποιήθηκε ενεργά στην καλλιτεχνική, πολιτική και πολιτιστική κίνηση της χώρας, όπου καθιερώθηκε ως Γλύπτης που εξέφραζε την επίσημη αισθητική του κράτους με συνθέσεις μέσα στο πνεύμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Το 1964, του αφαιρέθηκε η ελληνική υπηκοότητα. Αυτήν την επανέκτησε το 1975 μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Το Γλυπτό αυτό, στο οποίο τοποθετούν κόκκινα γαρύφαλλα την ημέρα εξέγερσης του Πολυτεχνείου, δε συνδέεται άμεσα με την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, αλλά με τον Καθηγητή και σπουδαίο Έλληνα ιστορικό, τον Νίκο Σβορώνο. Γεννημένος το 1911, ήταν σχεδόν συνομήλικος με τον Μέμο Μακρή. Ο Ν. Σβορώνος μετά τις σπουδές του στη Φιλοσοφική Αθηνών, εντάχθηκε στις τάξεις του ΕΑΜ και του ΕΛ.ΑΣ, όπου διετέλεσε στρατιωτικός Διοικητής Βύρωνα-Καισαριανής. Τον Δεκέμβριο όμως του 1945 με ενέργειες του Διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Οκτάβ Μερλιέ και με υποτροφία της Γαλλικής Δημοκρατίας, κατέφυγε στη Γαλλία με το πλοίο «Ματαρόα». Μέσα σε αυτό γνωρίστηκε με το Μέμο Μακρή. Στο Παρίσι, ο Νίκος Σβορώνος γράφτηκε στην Ecole Pratique des Hautes Etudes και στην Ecoles des Langes Orienatales. Το 1955 του αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια και το 1961 απέκτησε τη γαλλική. Επέστρεψε στην Ελλάδα μετά τη Δικτατορία και δίδαξε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης. Υπήρξε μέλος της Διοικούσας επιτροπής του Πανεπιστημίου Κρήτης και Διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Ανακηρύχθηκε επίτιμος Διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Αθηνών (1976) και Θεσσαλονίκης (1977).

Η απόφαση να τοποθετηθεί το συγκεκριμένο Γλυπτό Έργο του στο χώρο του Πολυτεχνείου πάρθηκε μετά την μεταπολίτευση, όταν Πρύτανης του Πολυτεχνείου εκλέχθηκε ο Γ. Βουδούρης, μέλος του ΚΚΕ. Ήταν φίλος με τον Γλύπτη Μέμο Μακρή (1913-1993), του οποίου υπήρχαν πολλά έργα του στην Ουγγαρία, όπου ζούσε ως πολιτικός πρόσφυγας. Ένα από τα έργα του ήταν κι αυτό το μπρούτζινο κεφάλι με τα χαρακτηριστικά του μεγάλου Έλληνα ιστορικού Νίκου Σβορώνου (1911-1989) και αυτού μέλους του ΚΚΕ. Με ενέργειες του Πρύτανη Γιώργου Βουδούρη [τον είχε καθαιρέσει η Χούντα, ζούσε εξόριστος στη Γαλλία κι επέστρεψε μετά την πτώση της και με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα ως Καθηγητής στην Α΄ έδρα Φυσικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Ε.Μ.Π.) κι αργότερα εκλέχτηκε Πρύτανης του Ε.Μ.Π.], το Γλυπτό κεφάλι του Γλύπτη Μέμου Μακρή, τοποθετήθηκε με απόφαση και συμφωνία όλης της Συγκλήτου στη θέση που είναι σήμερα! Κάποιοι ίσως έχουν λησμονήσει τα αμέτρητα βασανιστήρια αθώων, τη βία στα κρατητήρια και στα ξερονήσια και σήμερα δεν γνωρίζει ο κόσμος τις σκοταδιστικές σελίδες αυτών των χρόνων.

Νότα Κυμοθόη Λογοτέχνης και Εικαστικός, Ποιήτρια

Photography and writer Kymothoe Nota © Νότα Κυμοθόη

Νότα Κυμοθόη "Το παρελθόν υπάρχει στο παρόν"

Νότα Κυμοθόη "Το παρελθόν υπάρχει στο παρόν"

Ο Ζευς ή Δίας πέρασε από την κλασσική αρχαιότητα στη ρωμαϊκή εποχή κι εγκαταστάθηκε στη Δύση με το μύθο της Ευρώπης. Όταν δηλαδή στη Δύση οι άνθρωποι έλεγαν Θεό στην αρχαιότητα εννοούσαν τον Ζεύ (Δία) και στην αγγλική γλώσσα η λέξη Θεός είναι God. Αυτό ανήκει στο παρελθόν, αλλά στο παρόν υπάρχει άλλη έννοια μορφής για το Θεό αφ΄ ενός στην Ελλάδα κι αφ΄ ετέρου και στη Δύση, αλλά η λέξη υπάρχει κι έρχεται από το παρελθόν. Αναρωτιέται ο περισσότερος κόσμος αν το παρελθόν υπάρχει στο παρόν κι αν το παρόν έτσι όπως υπάρχει οδηγεί σε μέλλον σε σχέση με το παρελθόν. Οι αρχαιολόγοι μελετούν αυτά που μελετούν κι ο καθένας σκέφτεται σύμφωνα με το πως βλέπουν τα σαρκικά του μάτια τον κόσμο. Αλλά επειδή ναι μεν η αρχαιολογία έχει το υλικό μέρος στα χέρια της σαν επιχείρημα, αλλά για να δημιουργηθεί το αρχαιολογικό εύρημα, αναπτύχθηκε πρώτα ως "ιδέα". Δηλαδή ήταν μέρος "Πνεύματος", ιδέας. Κι αυτό το "ιδεατό" είναι από τους περισσότερους ασύλληπτο.

Το"ιδεατό" ως ιδέα είναι μέρος του "φανταστικού" αλλά και του λόγου, δηλαδή της λογικής.

Υπάρχει σχέση μεταξύ "ιδεατού" και λογικής; Υπάρχει κάποιος που την αρνείται;

 Αν η απεικόνιση των αρχαίων Θεών των Ελλήνων δεν σχετίζεται με το ιδεατό και με τη λογική σε μια στενή σχέση, θα μπορούσαν αυτά τα έργα τέχνης και θρησκευτικής λατρείας να είναι κλασικά έργα τέχνης;

Βλέπουμε δηλαδή το παρελθόν να προβάλλεται στο παρόν και ν΄αποτελεί μέρος μελέτης αφ΄ ενός της αρχαιολογίας ως επιστήμης, αλλά και της φιλοσοφίας και της λογικής και της γλυπτικής αλλά και της αρχιτεκτονικής αλλά και της θρησκειολογίας.

Το παρελθόν υπάρχει στο παρόν και το παρόν βαδίζει στο μέλλον μέσα από όλες τις γνώσεις του παρελθόντος κι όλα τα συμπεράσματα και τις μελέτες αλλά και τις προτάσεις του παρόντος.

Αν λοιπόν η έννοια Θεός απασχολεί σε ένα μικρό ή μεγάλο βαθμό τη σημερινή ανθρωπότητα σήμερα σε κλειστές ομάδες λατρείας, μήπως οι ομάδες αυτές για την πραγματική έννοια Θεός, οφείλουν να δουν τον κόσμο σφαιρικά και όχι ατομικά και κλειστά; Κι αυτό γιατί μαζί με την έννοια Θεός συνδέεται και η έννοια έθνος κι ότι άλλο απορρέει και παράγεται από αυτό. Δηλαδή, αν σε μια παλαιότερη εποχή, ο Ζευς λατρευόταν κι ως "Ξένιος" Ζευς, πως συμβαίνει σήμερα ο Θεός των ανθρώπων ως Χριστός ή ως Αλλάχ να διαχωρίζει την ανθρωπότητα;

 Να με συμπαθάτε, αλλά ο διαχωρισμός προέρχεται από ανθρώπους δίχως παιδεία...Και τούτο, διότι οι άνθρωποι όλοι είναι παιδιά Θεού, με όποιο όνομα λατρεύεται στις ανθρώπινες κοινωνίες. 

Οι κλειστές κοινωνίες αδυνατούν να δουν την αλήθεια, αυτήν, οπού υπάρχει ολόγυρά τους...

Η "πολυχρωμία" στις ανθρώπινες κοινωνίες είναι άνθρωποι οι οποίοι ζουν επάνω στη γη...Η έννοια του έθνους, όπως υπήρχε παλαιότερα δεν υπάρχει στις ημέρες μας... Ο κόσμος κοινωνιολογικά κι εθνολογικά αλλάζει καθώς αλλάζει και γεωγραφικά...

Η παιδεία, εύχομαι ν΄αποτελέσει κίνητρο γνώσης για όλους επάνω στη Γη κι όσοι προέρχονται από την Ελλάδα ας σκεφτούν, πως ναι μεν προέρχονται από το αρχαίο γένος των 13.000.000 ετών προγόνων μας, αλλά αυτοί οι πρόγονοί μας εξαπλώθηκαν σε όλη τη σφαίρα της γης!..Κι αυτό αποτελεί έναν ιερό κρίκο σχέσης των ανθρώπων, σε όποια φυλή κι αν ανήκουν και απ΄όποιο σημείο της Γης κι αν προέρχονται. 

Το παρελθόν υπάρχει στο παρόν και αυτό το διαμορφωμένο παρόν από το παρελθόν οδηγεί στο μέλλον για όποιους το αντιλαμβάνονται με καθαρό νου κι ανοιχτούς ορίζοντες, γιατί είμαστε όλοι άνθρωποι!..

Νότα Κυμοθόη:Εικαστικός και Λογοτέχνης

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 2018 © Nότα Κυμοθόη

                                                   (εικόνα:Έργο του Σαλβαντόρ Νταλί)