Νότα Κυμοθόη "ΤΟ ΓΛΥΠΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ"

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 1 χρόνο πριν, 18 Νοεμβρίου 2021 · Κοινοποιήθηκε Δημόσια στο fb Kymothoe Nota "ΤΟ ΓΛΥΠΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ": Σε αυτήν την ανάρτησή μου, χθες, με ερωτά ο... σε σχόλιό του, "τι είναι αυτή η φωτό με τα λουλούδια", όπως γράφει. Μάλλον ουδέποτε έχει πάει στο Πολυτεχνείο, ν΄ αφήσει έστω 1 γαρύφαλλο για τους νεκρούς που πάτησε το τάνκ στις 17 Νοέμβρη 1973 και δεν γνωρίζει. Γιατί αν από σεβασμό για τους νεκρούς και για ευγνωμοσύνη στους μαθητές και φοιτητές που ξεσηκώθηκαν κι επαναστάτησαν ενάντια στη Χούντα που ταλαιπώρησε τη χώρα μας, είχε περάσει έξω από το Πολυτεχνείο, θα γνώριζε, τι είναι αυτό το κεφάλι με τα λουλούδια στη φωτογραφία... Επειδή ίσως κι άλλοι, ίσως ν΄ αναρωτιούνται, διαβάστε λοιπόν τι αφορά. Είναι ένα σπουδαίο Γλυπτό του Έλληνα Γλύπτη Μέμου Μακρή, το οποίο μου αρέσει πολύ για πάρα πολλούς λόγους. Ο Μέμος Μακρής γεννήθηκε το 1913 και είναι ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες Γλύπτες. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, με Δασκάλους τους Μιχάλη Τόμπρο, Επαμ. Θωμόπουλο και Κ. Δημητριάδη. Ήταν ενεργός Πολιτισμικά στην δεκαετία του '30 και αντιστασιακός στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Μετά την γερμανική απελευθέρωση συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι. Απελάθηκε όμως από τη Γαλλία το 1950 για τις αριστερές πολιτικές του πεποιθήσεις και βρήκε πολιτικό άσυλο στην Ουγγαρία. Εκεί έζησε πολλά χρόνια και δραστηριοποιήθηκε ενεργά στην καλλιτεχνική, πολιτική και πολιτιστική κίνηση της χώρας, όπου καθιερώθηκε ως Γλύπτης που εξέφραζε την επίσημη αισθητική του κράτους με συνθέσεις μέσα στο πνεύμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Το 1964, του αφαιρέθηκε η ελληνική υπηκοότητα. Αυτήν την επανέκτησε το 1975 μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Το Γλυπτό αυτό, στο οποίο τοποθετούν κόκκινα γαρύφαλλα την ημέρα εξέγερσης του Πολυτεχνείου, δε συνδέεται άμεσα με την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, αλλά με τον Καθηγητή και σπουδαίο Έλληνα ιστορικό, τον Νίκο Σβορώνο. Γεννημένος το 1911, ήταν σχεδόν συνομήλικος με τον Μέμο Μακρή. Ο Ν. Σβορώνος μετά τις σπουδές του στη Φιλοσοφική Αθηνών, εντάχθηκε στις τάξεις του ΕΑΜ και του ΕΛ.ΑΣ, όπου διετέλεσε στρατιωτικός Διοικητής Βύρωνα-Καισαριανής. Τον Δεκέμβριο όμως του 1945 με ενέργειες του Διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Οκτάβ Μερλιέ και με υποτροφία της Γαλλικής Δημοκρατίας, κατέφυγε στη Γαλλία με το πλοίο «Ματαρόα». Μέσα σε αυτό γνωρίστηκε με το Μέμο Μακρή. Στο Παρίσι, ο Νίκος Σβορώνος γράφτηκε στην Ecole Pratique des Hautes Etudes και στην Ecoles des Langes Orienatales. Το 1955 του αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια και το 1961 απέκτησε τη γαλλική. Επέστρεψε στην Ελλάδα μετά τη Δικτατορία και δίδαξε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης. Υπήρξε μέλος της Διοικούσας επιτροπής του Πανεπιστημίου Κρήτης και Διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Ανακηρύχθηκε επίτιμος Διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Αθηνών (1976) και Θεσσαλονίκης (1977).

Η απόφαση να τοποθετηθεί το συγκεκριμένο Γλυπτό Έργο του στο χώρο του Πολυτεχνείου πάρθηκε μετά την μεταπολίτευση, όταν Πρύτανης του Πολυτεχνείου εκλέχθηκε ο Γ. Βουδούρης, μέλος του ΚΚΕ. Ήταν φίλος με τον Γλύπτη Μέμο Μακρή (1913-1993), του οποίου υπήρχαν πολλά έργα του στην Ουγγαρία, όπου ζούσε ως πολιτικός πρόσφυγας. Ένα από τα έργα του ήταν κι αυτό το μπρούτζινο κεφάλι με τα χαρακτηριστικά του μεγάλου Έλληνα ιστορικού Νίκου Σβορώνου (1911-1989) και αυτού μέλους του ΚΚΕ. Με ενέργειες του Πρύτανη Γιώργου Βουδούρη [τον είχε καθαιρέσει η Χούντα, ζούσε εξόριστος στη Γαλλία κι επέστρεψε μετά την πτώση της και με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα ως Καθηγητής στην Α΄ έδρα Φυσικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Ε.Μ.Π.) κι αργότερα εκλέχτηκε Πρύτανης του Ε.Μ.Π.], το Γλυπτό κεφάλι του Γλύπτη Μέμου Μακρή, τοποθετήθηκε με απόφαση και συμφωνία όλης της Συγκλήτου στη θέση που είναι σήμερα! Κάποιοι ίσως έχουν λησμονήσει τα αμέτρητα βασανιστήρια αθώων, τη βία στα κρατητήρια και στα ξερονήσια και σήμερα δεν γνωρίζει ο κόσμος τις σκοταδιστικές σελίδες αυτών των χρόνων.

Νότα Κυμοθόη Λογοτέχνης και Εικαστικός, Ποιήτρια

Photography and writer Kymothoe Nota © Νότα Κυμοθόη