"Λίλη Τσώνη*: Αυτό σημαίνει... ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ!"
Γράφει η Νότα Κυμοθόη
Η Λίλη Τσώνη, Πρόεδρος του Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων μίλησε για τον Κώστα Γεωργουσόπουλο (1937), που έφυγε από το γήινο επίπεδο στις 7 Δεκέμβρη του 2024.
Η ομιλία της έγινε στις 18 Δεκέμβρη 2024 στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Λαμιέων, αποδεχόμενη την πρόσκληση της Αντιδημάρχου Πολιτισμού και Δημοσίων Σχέσεων κ. Ειρήνης Σόλια και της Δημοτικής Συμβούλου Μόρφως Ρουποτιά.
Η σπουδαία συγγραφέας με ήθος κι αξιοπρέπεια στο χώρο των ελληνικών γραμμάτων Λίλη Τσώνη είπε:
[...] Επιτρέψτε μου λοιπόν εμένα να ξεκινήσω, λέγοντας ότι ευχαριστώ πολύ, διότι έχω δύο ταυτόχρονα καλέσματα, από την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού, την κ. Σόλια, και από την κ. Ρουποτιά, η οποία μου έδωσε τη θέση της, ευχαριστώ και τις δυο τους...
Αυτό σημαίνει Πολιτισμός!
Θα μου επιτρέψετε επίσης, να κάνω μία λογοτεχνική προσέγγιση, έτσι όπως την αντιλαμβάνομαι εγώ, κάτι που δεν το συνηθίζουμε σε Αίθουσες Δημοτικών Συμβουλίων, και να ευχαριστήσω και, γενικά, το Δημοτικό Συμβούλιο... Το σεβαστό Δημοτικό Συμβούλιο. Ξεκινάω λοιπόν με κάτι δια χειρός Κώστα Γεωργοσόπουλου, όταν αυτός βρισκόταν στην Έκτη τάξη και τα έγραφε αυτά Μάιο προς Ιούνιο και θα έφευγε για το Γυμνάσιο. [...ακολούθησε ανάγνωση του κειμένου ΕΧΕ ΓΕΙΑ ΚΑΛΟ ΜΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟ, του Κ. Γεωργουσόπουλου, αποσπάσματα του οποίου υπάρχουν στη συνέχεια του παρόντος άρθρου].
Και το σχολείο αυτό, στο οποίο αναφέρεται, ήταν κάτι, σαν να λέμε... Μοντεσσοριανό σχολείο εποχής. Ένα σχολείο, που δεν λειτουργούσε έτσι όπως λειτουργούν, τυπικά, τα σχολεία. Πιο πολύ, τα άφηνε τα παιδιά να λειτουργούν μόνα τους, μέσα από κατευθύνσεις που τους έδινε. Αλλά, πώς έφτασε ο Κώστας ο Γεωργουσόπουλος σ ́αυτό το σχολείο, το οποίο ήταν ένα σχολείο για τους πολύ πλούσιους της περιοχής; Ήταν από τα ελάχιστα, άλλωστε, σ ́όλη την Ελλάδα. Ξεκίνησε, λοιπόν, τη χρονιά εκείνη της Πρώτης Δημοτικού, μαζί με τη μάνα του, η οποία ήταν δασκάλα, και πήγαν στην πρώτη τάξη, όπου θα ξεκίναγε τα πρώτα του μαθήματα. Ο μικρός στήλωσε τα πόδια, αρνήθηκε να μπει μέσα, γιατί... με το που μπήκε, είδε ότι βρισκόταν στην αίθουσα, που ήταν το... οστεοφυλάκιο της πόλης! Εκείνη την αίθουσα τους είχαν δώσει για Α ́ τάξη του Δημοτικού... Η μάνα του προσπάθησε με κάθε τρόπο, αλλά οι μέρες πέρναγαν και ο μικρός δεν ήθελε να πάει στο σχολείο. Οπότε, κατέφυγε στη Σχολή Παπαρούπα, το μοναδικό ιδιωτικό σχολείο, που ήταν μόνο για το δημοτικό. Και, όπως μου είπε ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, σε μια συνέντευξη που είχαμε μιλήσει στο ραδιόφωνο του Ninety FM (90-FM), πριν από πολλά χρόνια, φαντάσου τη μάνα μου, μου είπε, να μπαίνει μέσα, στην εποχή του Εμφύλιου, με ΤΑ ΝΕΑ κάτω απ’ τη μασχάλη και να μας αναλύει τον Ψαθά... Αυτό δεν θα γινόταν!
Την εποχή εκείνη, ο πατέρας του βγήκε από την εξορία και συνέχισε να κρύβεται. Κρυβόταν στην Αθήνα, λοιπόν, για να παραδίδει μαθήματα, για να ζήσει την οικογένειά του, θυμάται ο Γεωργουσόπουλος, και γράφει τη συνταγή που έγραφε σε κάθε γράμμα που έστελνε στη γυναίκα του και στα παιδιά -γιατί, βρισκόταν η υπόλοιπη οικογένεια, στη Λαμία. Κάθε πρωί λοιπόν, άκουγε -γράφει- Σηκωθείτε, το γάλα είναι έτοιμο! Κι έτσι, εκτελείται και η συνταγή του μπαμπά μου, που τη γράφει και την επαναλαμβάνει σε κάθε γράμμα του: Βαγγελίτσα, το νου σου στα παιδιά! Φαγητό, και... ξύλο αλύπητο! Με τη διαφορά πως η μαμά την εκτελεί ανάποδα, ή μάλλον την... προφέρει, όπως τη ζητάμε. Πρώτα το ξύλο κι ύστερα το φαγητό! Και... εκτός συνταγής, διπλή μερίδα στον πρωτότοκο. Ήταν ο πρωτότοκος!
Θα ολοκληρώσω, λέγοντας ότι και παρά τα 9.000 βιβλία, που είχε η βιβλιοθήκη του πατέρα του, θα μπορούσε να γίνει εκείνος -και χωρίς αυτά- ό,τι έγινε, γιατί ήταν ένας άνθρωπος που τον... τραβούσαν τα γράμματα. Και μισούσε, όπως έλεγε ο ίδιος, τον μετα-μοντερνισμό, τον post-modernism, τον ελληνικό. Έλεγε να καταφεύγουμε σε θεατρικά έργα του παρελθόντος και σε καινούργια που γίνονται, και όχι να... δημιουργούμε ό,τι γράφουμε... κάθε διήγημα να το κάνουμε θέατρο... Και, ο μαθητής του Κατσέλη και του Μυράτ, που από αυτούς πήρε και το πτυχίο του, που είχε σπουδάσει Ιστορία-Αρχαιολογία στο Τμήμα της Φιλοσοφικής στην Αθήνα, που είχε τελειώσει και τη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, είχε πάρει Μεγάλο Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο, είχε πάρει και το Χρυσό Μετάλλιο της Πόλης των Αθηνών.
Αυτό που είπε ο κ. Καραΐσκος (προηγούμενος Δήμαρχος Λαμίας)το είχα ήδη σημειώσει και εγώ, για την ονοματοδοσία οδού, εδώ στην πόλη, αλλά έχω και προτάσεις και θα τις αναφέρω, μπορεί να τις έχετε ήδη σκεφθεί και εσείς, αλλά οφείλω να το κάνω, από τον κ. Νίκο Δαβανέλλο, που ήταν και φίλος του και συζητάμε συνέχεια τα πολιτιστικά, μαζί, της πόλης. Αυτό λοιπόν που ήθελα να πω, που το προτείνει ο κ. Δαβανέλλος και ο κ. Νάτσιος, που ήταν άλλωστε ο πρώτος ιδρυτής... το πρώτο μέλος της Ίδρυσης του Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών & Συγγραφέων, είναι και μια προτομή, αν μπορεί να γίνει, του Κώστα Γεωργοσόπουλου. Και, αν γίνει ονοματοδοσία σε Πλατεία, οδό, ή σε κάποια Αίθουσα σχολείου, ή κάποιου άλλου φορέα, εκεί, δική μου σημείωση αυτή, μπορεί να το έχετε ήδη σκεφθεί, αλλά επιτρέψτε μου, αν θα γράφει Οδός ή Αίθουσα Κώστα Γεωργουσόπουλου, από κάτω -με μικρότερα γράμματα ή σε παρένθεση- να γράφει και το Κώστας Χ. Μίρης, με γιώτα, που ήταν το ψευδώνυμό του, γιατί σε άλλους είναι γνωστός και με τα δύο ονόματα, σε άλλους με αυτό.
Εγώ ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας και που... τιμάτε τον Πολιτισμό μέσα από τα Γράμματα και όλα αυτά που συμβαίνουν στην πόλη μας και στον Όμιλό μας. Ευχαριστώ για την προσοχή σας.
Σας παραθέτουμε επιλεγμένα αποσπάσματα του κειμένου του μικρού μαθητή της ΣΤ ́ τάξης του Δημοτικού, της Σχολής Παπαρούπα, Κώστα Γεωργουσόπουλου, με τίτλο:
ΕΧΕ ΓΕΙΑ ΚΑΛΟ ΜΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟ:
Εσύ, που με πήρες απ ́την αγκαλιά της μάνας μου, από τόσο μικρό,
τώρα με διώχνεις![...] [...] Δε θέλω να φύγω. Κι αν φύγω, δεν θα σε ξεχάσω ποτέ,
αγαπημένο μου σχολείο.[...] [...]Με λαμπερό σήμα στο στήθος, προχωρούσαμε
πάντα μπροστά![...]
[...]Π ά ν τ α Ε μ π ρ ό ς! Με τον ύμνο σου στο στόμα,
έξι ολόκληρα χρόνια διαβαίναμε τους δρόμους και τις πλατείες,
περήφανοι για σε, καλό μου σχολείο!
[...]με πήρες από νήπιο και με διώχνεις μεγάλο παιδί...
Στα μάτια μου θα βλέπω πάντα με σεβασμό εκείνους
που μου έδειξαν το δρόμο της προόδου, το δρόμο τον αληθινό...
Αντίο λατρευτό μου σχολείο. Σ ́ευχαριστώ για τη στοργή σου! Έχε γεια. Φεύγω.
Οι γνώσεις που μου χάρισες θάναι για μένα μια ευχάριστη ανάμνηση
για όλη μου τη ζωή. Δε θα σε ξεχάσω ποτέ! Κώστας Χ. Γεωργουσόπουλος
*Η Λίλη Τσώνη είναι δημοσιογράφος, ραδιοτηλεοπτική παραγωγός και παρουσιάστρια (γράφει, επιμελείται και παρουσιάζει εκπομπές γραμμένες για την Τέχνη και τον Πολιτισμό, το Παιδί, την Οικολογία και την Υγεία, και Ταξίδια στην Ευρώπη).
Φοίτησε στο Βρετανικό Συμβούλιο (Public and International Relations, International Commerce). Εργάστηκε στα Κεντρικά της Αγροτικής Τράπεζας (Διεθνείς Σχέσεις & Συναλλαγές, Μελέτες & Προγραμματισμός, Επιθεώρηση). Έκανε το ντεμπούτο της με το memoir ''Η Ζοζεφίνα η άσπρη, η μαύρη, η κίτρινη και η κόκκινη'', που εκδόθηκε στην Αγγλική ως ''Josephine the black, the white'' (χρονικά, η συγγραφή του είχε προηγηθεί στην Αγγλική γλώσσα). Ακολούθησε το συμβουλευτικό ''Προσέξτε τα παιδιά, γιατί... δεν μας περισσεύουν! Bullying: Όταν παιδιά, εκφοβίζουν... παιδιά!'' και η Χριστουγεννιάτικη περιπέτεια για παιδιά ''Οι Νύχτες των Παιχνιδιών και ο Καλικάντζαρος των Χριστουγέννων'', μεταφρασμένο στην Αγγλική ("The Nights of the Toys and the Gnome of Christmas". "Shhh! Don't tell anybody!'').
Ο τίτλος ''Josephine the black, the white'', κυκλοφόρησε και στη Μεγάλη Βρετανία, από τις εκδόσεις Perfect Publishers του Cambridge.
Η Λίλη Τσώνη είναι Πρόεδρος στον Όμιλο Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων, μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών, εθελόντρια για την Τέχνη και τον Πολιτισμό στη Δημοτική Πινακοθήκη ''Αλέκος Κοντόπουλος'', του Δήμου Λαμιέων. Υποστηρίζει τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, τα Δικαιώματα και την Ευημερία των Ζώων, είναι φίλη της Βρετανικής Φιλανθρωπικής Οργάνωσης NSPCC, για την πρόληψη της κακοποίησης των παιδιών και ανήκει στη society του Cambridge ''Friends of Madingley Hall''. Είναι μέλος της The Literary London Society, και Society Friends of Madingley (ICE) του Cambridge University, Friend & volunteer of The Queen’s Reading Room, Friend & supporter of NSPCC for the Prevention of Cruelty to Children, και Εθελόντρια στον ΑΡΚΤΟΥΡΟ, (ARCTUROS, ARKTOUROS), για την προστασία της Άγριας Ζωής.
Αντίγραφα του βιβλίου της ''Josephine the black, the white'' (Publ. by Perfect Publishers) υπάρχουν στις Legal Deposit Libraries του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας, είναι κατατεθειμένα αντίγραφα όλων των υπολοίπων βιβλίων της.